Genetica en Epigenetica: hoe belangrijk leefomstandigheden zijn voor de gezondheid van jouw dier!
Een dier komt niet als een blanco blad ter wereld. Enerzijds krijgt het een setje genen mee en daarnaast bepalen de omstandigheden hoe het dier het leven start en hoe het opgroeit.
Genetica is iets waar mensen vaak heel veel belang aan toekennen. Maar epigenetica is minstens zo belangrijk!
De gezondheid van een veulen of pup begint al ver voor de geboorte. Wat de ouderdieren eten, hoeveel stress ze ervaren, of ze voldoende buitenlucht en zonlicht krijgen – al deze factoren bepalen mede hoe het dier in de baarmoeder wordt ‘afgesteld’. En als ze dan geboren zijn bepalen de leefomstandigheden hoe gezond het dier opgroeit. En dan bedoelen we fysieke en mentale gezondheid.
Laat je verassen door het belang van deze omstandigheden; het belang van epigenetica!
Epigenetica betekent letterlijk: “bovenop de genen”. Het gaat niet over de genen zelf, maar over hoe genen aan- of uitgezet worden.
Veel mensen denken dat genen statisch zijn. En voor een deel klopt dat: De genetische code zelf (het DNA) verandert niet zomaar, maar wel hoe die genen aan- of uitgeschakeld worden. Dat noemen we epigenetica.
Een dier kan dus bepaalde genen voor ziekte of zwakte bij zich dragen, maar of die genen tot uiting komen, hangt sterk af van leefomstandigheden – zelfs al vóór de geboorte (door de ouders).
Door voeding, stress, zonlicht, aanraking, beweging, medicatie, gifstoffen enz. kan het lichaam sommige genen vaker activeren en andere juist onderdrukken. Dit bepaalt in de praktijk bijvoorbeeld of een gen voor een ontstekingsziekte actief wordt – of juist in rust blijft.
En dit effect is niet tijdelijk: sommige epigenetische ‘instellingen’ kunnen langdurig zijn en zelfs worden doorgegeven aan de volgende generaties.
Genetica = Hardware
Je kunt ook wel zeggen dat genen de hardware zijn en epigenetica de software.
Je DNA is als de hardware van een computer: het fysieke systeem, de vaste bedrading. Het bepaalt de basisstructuur: welke mogelijkheden een lichaam heeft.
Epigenetica = Software
Epigenetica is als de software die bepaalt: Welke programma’s worden opgestart (welke genen actief zijn), wanneer ze draaien en hoe hard ze werken. En net zoals je software kunt updaten, vertragen, blokkeren of optimaliseren, zo kan de epigenetische expressie van genen veranderen door voeding, stress, beweging, omgeving, medicatie, liefdevolle omgeving enz.
En nu maak ik het nog spannender
Slechts 5-10% van de ziekten is puur genetisch bepaald. Dat wil zeggen dat een mutatie of fout in het DNA er voor zorgt dat een ziekte ontstaat, onafhankelijk van de omgeving of leefstijl. Denk dan aan bepaalde erfelijke ziekten of bepaalde vormen van kanker bij mensen (het BRCA gen bijvoorbeeld) of zeldzame metabole aandoeningen.
Dus 90-95% van de ziekten heeft een sterke epigenetische, leefstijl- of omgevingscomponent die bepaalt of en hoe sterkt een aandoening tot uiting komt. Denk dan dus aan voeding, stress, beweging, toxines (pesticiden, luchtvervuiling), sociale veiligheid en binding en het microbioom.
Belangrijk! Dit wil niet zeggen dat je altijd invloed uit kunt oefenen op je genen. Op sommige omstandigheden heb je nu eenmaal weinig invloed omdat we een ongezonde omgeving hebben gecreëerd. Denk aan stress, luchtvervuiling, gifstoffen enz. Een ziek dier is dus niet altijd te voorkomen, was dat maar waar!
Wat betekent dit in de praktijk?
* De genetische aanleg is geen lot, maar eerder een gevoeligheidskaart.
* Door de omgeving goed in te richten (voeding, rust, binding, beweging, zonlicht, enz), kunnen we ziekteprocessen beïnvloeden of zelfs voorkomen.
* Als je een veulen of puppy fokt zijn deze elementen belangrijk om te weten. Maar ook als jij een dier aanschaft is het goed om vragen te stellen over ouderdieren en over hoe het dier is opgegroeid.
Reactie plaatsen
Reacties