Wist je dat een paard geen galblaas heeft?

Om een goed te kunnen inschatten wat gezonde voeding voor een dier is, moet je het spijsveteringstelstel van een dier kennen. De basis is meestal voor iedereen wel bekend. Je geeft een paard geen vlees en een kat geen hooi.

Elk wezen heeft eigen kenmerken als het gaat om de vertering van voedsel. Het ‘ontwerp’ van het dier geeft aanwijzingen over wat gezond is voor een dier.

Wist je bijvoorbeeld dat een paard wel gal aanmaakt, maar geen galblaas heeft?

De galblaas is een tijdelijke opslagplek voor gal. De gal zelf wordt aangemaakt in de lever. Gal heb je nodig voor het verteren van eten en vooral het verteren van vetten. Mensen, honden en katten hebben wel een galblaas. Bij een paard komt het gal dat in de lever wordt gemaakt in doorlopend kleine hoeveelheden terecht in de dunne darm.

Dus wat zou het ontbreken van de galblaas bij het paard nu kunnen zeggen over wat gezond voor een paard is?

1: Een paard is niet ‘ontworpen’ voor de vetering van grote hoeveelheden vetten ineens. Het vet dat ze binnenkrijgen komt uit het gras, takken of blaadjes die ze eten, dus steeds kleine beetjes. In hooi zit minder vet dan in gras.

2: En dan nog een verschil met bijvoorbeeld de mens, hond of kat: een paard eet de hele dag door (minimaal 16 uur per dag)! De lever produceert dus doorlopend een klein beetje gal om het beetje vet uit gras te kunnen verteren. Een paard eet in de natuur niet in porties. Dus niet 3 keer per dag een grote hoeveelheid, maar de hele dag door kleine beetjes. Dus opslag van gal in een galblaas is dan niet nodig.

Wist je trouwens dat gal door de lever wordt gemaakt uit cholesterol?

Tips

In paardenland is het vrij normaal om lijnzaadolie of zonnebloemolie toe te voegen aan het rantsoen. Ik heb dat ook ooit gedaan omdat ik dacht dat dit een goed plan was. Op de meeste stallen is wel een jerrycan met olie te vinden. Daarover nog het volgende:

• Lijnzaadolie oxideert snel. Dus een grote plastic jerrycan waar je lang mee doet (en vaak goedkoper is) is geen goed plan: de olie oxideert snel, dus je voert dan vooral ongezonde olie. Soms wordt er vitamine E (een antioxidant) aan de olie toegevoegd. Dat is al beter, maar dan nog. Hoe lang staat zo’n kan er? Voor mezelf bewaar ik de lijnzaadolie altijd in de koelkast. Voor mensen wordt geadviseerd: na openen, max 3-5 weken houdbaar in de koelkast. Hoe lang staat het flesje voor jouw paard al in de kast op stal?
• Zonnebloemolie voeren vind ik geen goed plan: zonnebloemolie is omega 6. En omega 6 is ontstekingsbevorderend. De meeste mensen voeren brokjes bij, daarin zit vaak al te veel omega 6.
• Voer nooit doorlopend vet toe aan het rantsoen. En als je het wel doet, dan hele kleine beetjes, voor een bepaalde periode! Maximaal een eetlepel per dag. Ja, ik weet, sommige mensen voeren vele grotere hoeveelheden. In sportpaarden die langdurig prestaties moeten leveren is onderzoek gedaan naar vet als alternatieve energiebron. Maar ik vraag me af wat dit op lange termijn met een paard doet. De lever krijgt er dan namelijk een taak bij die hij origineel niet had: het produceren (en hergebruiken) van grotere hoeveelheden gal.
• Beter is om bijvoorbeeld in de periode van rui en je paard het moeilijk heeft, een handje lijnzaad toe te voegen aan het rantsoen. Een handje is genoeg. Je hoeft in kleine hoeveelheden het lijnzaad niet te koken. Om van de goede vette gebruik te kunnen maken moet je het lijnzaad vooraf even malen. Een paard kan die kleine zaadjes vaak niet met zijn tanden malen en dan gaan ze ongebroken de darmen in en komen ze er ook zo weer uit. Ook dan hebben ze een functie, een slijmvormende functie, maar dan kan het paard geen gebruik maken van de goede oliën uit de zaadjes. Let op: koop geen gebroken lijnzaad, want zoals je hierboven hebt kunnen lezen oxideert lijnzaad snel als ze gebroken zijn. Dus koop ze heel en maal ze zelf. Dat kan via een koffiemolentje of een vijzel. En geef het daarna meteen aan het paard.
• Je kunt een paard ook chiazaad geven om omega 3 binnen te krijgen.
• Denk eens aan het geven van verse blaadjes en takken aan je paard om zo extra vetten binnen te krijgen. Het seizoen is er nu prachtig voor: jonge verse blaadjes!

Maar besef dus: een paard heeft niet veel vetten nodig! En al helemaal niet als ze gras eten. Spelen er ontstekingsprocessen in een paard, dan kan omega 3 therapeutisch worden ingezet voor een bepaalde periode. Voer vetten bewust en met een doel, niet omdat die grote kan nu eenmaal in de kast staat.

M A R J O N

Dierwaardig